Hoe zit het met suiker(ziekte)?

Vandaag ga ik het met jullie hebben over een serieus onderwerp: diabetes. Over diabetes bestaan veel vragen en vooroordelen. Wat is bijvoorbeeld het verschil tussen type 1 en type 2? Is er een geneesmiddel voor? En krijg je het dor te veel snoepen?

Wat is diabetes?

Koolhydraten in voeding worden door de spijsvertering afgebroken tot glucose. Je lichaam gebruikt glucose als brandstof, met hulp van het hormoon insuline. Bij diabetes maakt het lichaam geen insuline meer aan, of te weinig, of het lichaam reageert er niet meer goed op.

Twee types

Bij type 1 diabetes maakt de alvleesklier geen insuline meer aan. Je moet insuline spuiten. Type 1 werd vroeger ook wel 'jeugddiabetes' genoemd, maar je kunt het op alle leeftijden krijgen. Bij type 2 is er te weinig insuline en de cellen zijn er ongevoelig voor. Dit kan soms worden verbeterd door het aanpassen van je dieet en meer beweging.

Medicatie

Vaak moeten mensen met type 2 op hun dieet en beweging letten en/of pillen slikken, maar soms helpt dit niet (voldoende) en moet iemand alsnog insuline gaan spuiten. Bij type 1 moet je insuline gebruiken. Dit kan door je een paar keer per dag te injecteren, maar ok met een pompje, dat regelmatig insuline afgeeft.

Nog geen geneesmiddel

Van diabetes kun je niet genezen. Bij type 1 kun je de insulineproducerende cellen transplateren, maar de ingreep is nog niet ideaal en ook na de operatie zijn er grote risico's (afstoting). Bij type 2 diabetes helpt soms leefstijlaanpassing. Dan is iemand van de medicijnen af, maar die persoon heeft dan nog wel diabetes. Het laatste nieuws: er is een hormoon ontdekt bij muizen, betatrophine, dat zorgt voor meer insulineproducerende cellen. Bij type 2 zou het kunnen betekenen dat af en toe een injectie genoeg is als behandeling. Wat het bij type 1 oplevert, is nog niet bekend.

Feiten & fabels:

Gewicht en stress

Stress en overgewicht zijn niet goed voor bloedsuikerwaarden. Mensen met type 2 zijn vaak te zwaar. Als ze afvallen, krijgen ze vaak een betere insulinegevoeligheid (gevolg: minder of zelfs geen medicijnen), type 1 patienten hebben veelal een normaal gewicht.

Suikervrij?

Diabetes krijg je niet door te veel te snoepen. Dit hardnekkige misverstand is waarschijnlijk in de wereld gekomen doordat een hoog gewicht een risicofactor is voor diabetes type 2. Iemand met diabetes kan hetzelfde als iemand zonder, mits hij de medicatie erop aanpast. Voorkom al te veel schommelingen in bloedsuikers en let op slechte vetten: diabetes geeft meer kans op een verhoogd cholesterolgehalte, hart- en vaataandoeningen.

Complicaties

De helft van de mensen met diabetes krijgt last van langetermijncomplicaties. Dit kunnen problemen met ogen, nieren, bloedvaten en voeten zijn. Goede diabetesregulatie kan helpen complicaties te voorkomen, maar is geen garantie. Diabetes geeft ook een verhoogde kans op depressies en dementie (bijna twee keer zoveel). Met diabetes ligt de levensverwachting na je 45ste gemiddeld tien jaar lager dan die van de gemiddelde Nederlander. Dit komt vooral door de gevolgen van diabetes.

Wat cijfers

> Wereldwijd hebben bijna 350.000.000 mensen diabetes. In 2013 zijn dat er naar verwachting 438.000.000. Bijna een op de tien mensen dus. In Nederland heeft op dit moment een op de zestien mensen diabetes. Een vijfde hiervan weet nog niet dat hij/zij het heeft.
> Van de honderd mensen met type 1 diabetes, krijgt drie procent een kind dat later ook diabetes type 1 ontwikkelt. Heeft een van je ouders type 2, dan is de kans tien tot twintig procent.

Hypo's en hypers: wat zijn het?

Hypo Mensen zonder diabetes zullen het herkennen; je had een uur geleden willen eten. Nu voel je je trillerig en warrig. Dit is een milde hypo. De 'ideale' bloedsuikerspiegel ligt tussen de 4 en de 8 mmol/l. Mmol/l is de manier waarop je de hoeveelheid glucose in het bloed meet, dat wordt uitgedrukt in millimol per liter. Bij diabetes kan het zakken onder de 4 mmol/l. Iemand met een diabetes hypo kan verward gedrag vertonen en zelfs een dronken indruk maken. Ook kan je van een hypo gaan zweten, trillen, duizelig zijn, hoofdpijn hebben, moe worden, honger hebben en ongeconcentreerd zijn of veranderen van humeur. Druivensuiker helpt, dat wordt meteen opgenomen in de bloedbaan. Maar ook een glas cola of limonade kan helpen. Bij een ernstige hypo die aanblijft, kan iemand flauwvallen en zelfs in een diabetische coma raken.

Hyper Met een bloedsuikerspiegel hoger dan 10 mmol/l ben je hyper. In tegenstelling tot wat je verwacht bij de naam hyper, wordt je van een hoge suiker vaak sloom. Andere klachten kunnen zijn: veel dorst, veel plassen, moeheid, plotselinge humeurigheid, pijn in spieren (griepachtig gevoel), misselijkheid en overgeven. Tegen een hyper is insuline nodig en juist geen suiker. Ook van een hyper kan je uiteindelijk in een diabetische coma raken, al duurt dat vaak langer dan bij een hypo.